Dit was… Breaking Boundaries: Innovation & the Future of Journalism
Op donderdag 20 februari 2025 heeft het EPIC-onderzoeksteam meer dan zeventig bezoekers mogen ontvangen op campus Kantienberg van Arteveldehogeschool. De reden? Breaking Boundaries: Innovation & the Future of Journalism, een evenement over innovatie in de journalistiek en mediaproductie.
Op het programma stond onder meer een keynote van George Montagu van het Britse FT Strategies, het consultingbedrijf van de Britse krant Financial Times. Hij heeft een deep dive genomen in de verwachtingen van het publiek in 2030, gebaseerd op een onderzoek genaamd Next-Gen-News.
Een handvol inzichten:
- Jongeren bouwen op een andere manier een band op met nieuwsmedia, aldus George Montagu. Er is een breuklijn tussen wat de volgende generatie aan nieuwsgebruikers wil en wat die generatie momenteel krijgt van nieuwsmedia.
- Next-Gen-News heeft geleid tot een framework dat nieuwsmedia helpt om de nieuwsconsumptie van jongeren te begrijpen. Dat framework biedt onder meer inzicht in de manier waarop jongeren naar ‘vertrouwen’ (“trusted source”) kijken, naar de manier waarop het nieuws relevant is (“personally significant”) en naar de manier waarop jongeren nieuws tot zich willen nemen (“desired storytelling”).
- Zo heeft het Britse onderzoek onder meer vastgesteld dat jongeren op een andere manier kijken naar geloofwaardigheid. Nieuwsmedia veronderstellen vaak dat het publiek ze gelooft omwille van de expertise, de leeftijd van het medium, …
Jongeren zien dat anders, zo blijkt uit het onderzoek waar Montagu aan meegewerkt heeft: de geloofwaardigheid komt voor hen voort uit de ervaring of het beleven van een nieuwsgebeurtenis. - Een ander element dat Next-Gen-News belicht heeft? De manier waarop het (nieuwe, jongere) publiek naar transparantie kijkt. Een ouder publiek veronderstelt doorgaans dat nieuwsmedia het publieke belang dienen. Voor heel wat jongeren geldt dat niet.
Waarom niet? Zij willen doorgaans de motieven achter allerlei berichtgeving en verslaggeving begrijpen. Daardoor stellen zij zich ook vaker vragen met betrekking tot de vooroordelen, de financiering, etc. van nieuwsmedia. Heel wat jongeren geloven dan ook niet in het concept van objectiviteit, dixit Montagu.
Interesse in het project? Dan kan je altijd terecht op de website van het onderzoek. George Montagu is zo vrij geweest om zijn presentatie met het EPIC-project en andere geïnteresseerden te delen.
Ook Martin Schori, adjunct-hoofdredacteur en het hoofd van het AI-team bij de Zweedse krant Aftonbladet, heeft present getekend voor een keynote. Hij heeft een inkijk gegeven in de manier waarop de Zweedse krant aan de slag is gegaan met generatieve artificiële intelligentie.
Eén van de onderwerpen? De ontwikkeling van de ‘Valkompisen’, oftewel ‘Verkiezingsbuddy’, van de Zweedse krant. Dat is een AI-chatbot die de nieuwsredactie ontwikkeld had. Deze chatbot konden de onlinelezers van de krant bevragen over de Europese verkiezingen. Zo kon Aftonbladet lezersvragen over de verkiezingen op een andere (AI-ondersteunde) manier behandelen.
Het productieprocus van die buddy bleek een stevige klus. De creatie van de chatbot heeft niet alleen veel middelen op voorhand gevraagd, maar vroeg ook tijdens en na de Europese verkiezingen heel wat werk. Een voorbeeld: ook na de verkiezingen was een team van journalisten aan de slag om data over onder meer de verkiezingsuitslagen, winnaars, verliezers, etc. in te geven en te verfijnen.
Wat is er belangrijk bij dit soort projecten? Transparantie, dixit Schori. De werking van ‘Valkompisen’ is uitgelegd aan de hand van een Frequently Asked Questions (FAQ). In die FAQ beantwoordt de redactie vragen over de onpartijdigheid van de data, specifieke standpunten van partijen en meer.
De experimenten met AI hebben Aftonbladet enkele lessen geleerd. Zo heeft Martin Schori het belang van AI-competenties benadrukt: het is belangrijk dat een nieuwsredactie op de hoogte is van de werking van AI-tools, zoals OpenAI’s ChatGPT. Daarom heeft Aftonbladet journalisten ook naar de ‘prompt school’ gestuurd – een interne workshop over prompting en genAI waar uiteindelijk 260 journalisten aan deelgenomen hebben.
Ook Martin Schori heeft zijn presentatie gedeeld met het EPIC-project en andere geïnteresseerde partijen.
Innovatie in Vlaanderen en daarbuiten
Tijdens ‘Breaking Boundaries: Innovation & the Future of Journalism’ heeft het EPIC-onderzoeksteam niet alleen het podium aan Montagu en Schori gegeven, maar ook aan innovatieve projecten in binnen- en buitenland. Wie hebben we ontvangen?
VRT Innovatie (BE): VRT heeft de ‘Smart News Assistant’ ontwikkeld, een AI-tool die journalisten helpt om nieuwsverhalen te ‘herverpakken’ naar andere formats. Met andere woorden, de tool helpt journalisten om pakweg een lang online-artikel efficiënt om te zetten naar een korte versie die gebruikt kan worden op sociale media, in een Whatsapp-bericht, …
Bovendien houdt de ‘Smart News Assistent’ rekening met onder meer de stijlgids van VRT NWS. Op die manier krijg je nieuwe, AI-gegenereerde content die aansluit bij pakweg de tone of voice van het nieuwsmerk.
VRT Innovatie is zo vrij geweest om de presentatie, die tijdens ‘Breaking Boundaries: Innovation & the Future of Journalism’ gebruikt werd, aan te bieden. Een korte video over het project? Die vind je hieronder.
Smartocto (NL): Het Nederlandse analytics-platform Smartocto heeft een inkijk gegeven in de werking van een AI-assist die nieuwsredacties kan helpen met het herkennen van zogenaamde ‘user needs’. Dat zijn acht ‘informatienoden’ die het nieuwspubliek heeft, gedestilleerd uit onderzoek van onder meer de Britse openbare omroep BBC. Het doel van die ‘user needs’? Je publiek beter bedienen door in te spelen op die informatienoden.
De AI-assistent van Smartocto scant een artikel, dat je knipt en plakt in de interface van de AI-tool. Vervolgens gaat de tool aan de slag: allerlei algoritmes en co. analyseren het artikel om vervolgens uit te klaren welke ‘user need’ dit ene artikel invult. Je kan de presentatie herbekijken in deze video.
TITAN (BE + Internationale partners): Wat heeft de Griekse filosoof Socrates te maken met de strijd tegen desinformatie? Meer dan je zou denken, zo blijkt in het Europese onderzoeks- en innovatieproject TITAN. Daarin heeft Arteveldehogeschool samengewerkt met partners in Finland, Griekenland, het Verenigd Koninkrijk, Denemarken en meer om een AI-tool te ontwikkelen waarmee desinformatie bestreden kan worden.
Het concept? Een chatbot ontwikkelen die je kritisch denken stimuleert. De chatbot stelt je vragen over nieuwsberichten, waardoor die de gebruiker stimuleert om aan kritische zelfreflectie te doen en vervolgens zogenaamde ‘disinformation signals’ te herkennen. Op die manier leren gebruikers bij en kunnen ze na het gebruik van de AI-tool de correctheid van nieuwsberichtgeving beter beoordelen.
Storiez?
Ook het onderzoeksteam van EPIC op het podium gestaan. Het doel: een introductie geven op ‘modular journalism’, oftewel modulaire journalistiek, én een blik werpen op Storiez, het newsroom computer system (NRCS) dat in het tweejarige EPIC-onderzoek ontwikkeld is.
Storiez is een platform waarin journalisten, nieuwsmanagers, eindredacteurs en co. in samenwerken om nieuwsverhalen voor verschillende media en/of doelgroepen te publiceren. Dit platform is, zoals vooropgesteld in het onderzoeksproject, gebaseerd op de theorie van ‘modular journalism’.
Daardoor vergemakkelijkt het platform het hergebruik van contentelementen, zoals titels, foto’s en leads. Vergemakkelijken, hoezo? Door onder meer in te zetten op een drag-en-drop-systeem, waarbij (delen van) nieuwsverhalen gemakkelijk gekopieerd kunnen worden naar nieuwe (deel)verhalen voor andere media.
Vero Vanden Abeele (Tinkerlist) en Sandra Schreurs (Bruzz) hebben het publiek kennis laten maken met Storiez, het nieuwe NRCS. Magali Feys (AContrario) heeft de juridische kant van zaken – over AI, IP en meer – toegelicht.
Alle andere deliverables? Die vind je op deze pagina.
Met ‘Breaking Boundaries: Innovation & the Future of Journalism’ is er een einde gekomen aan het tweejarige EPIC-onderzoek. Dat onderzoek is tot stand gekomen met de steun van de Vlaamse Overheid.