Modulaire journalistiek, een introductie

Modulaire journalistiek, oftewel modular journalism. Het is de kern van het EPIC-onderzoeksproject. Alleen… Wat betekent dat, modulaire journalistiek? En waar kan je dat dan voor gebruiken?

Het basisidee achter modulaire journalistiek: een nieuwsbericht is geen ondeelbaar geheel. Je kan zo’n bericht opknippen in verschillende, kleinere stukken. Die kan je vervolgens herschikken, om zo nieuwe berichten te maken. Die kan je dan weer afstemmen op een specifieke doelgroep of een specifiek kanaal.

Het idee van modulaire journalistiek duikt al eens op in journalistieke innovatietrajecten en -projecten. Een voorbeeld: in 2021 heeft Polis – een denktank van de London School of Economics – een project op poten gezet om de journalistiek te innoveren met behulp van artificiële intelligentie (AI). Eén van de teams in dat project ging aan de slag met ‘modulaire journalistiek’.

Dat team heeft gezocht naar de stukken en brokken van nieuwsberichten die je kan (her)gebruiken: “We broadly defined “modules” as discrete elements of a story that can be created independently and then combined and recombined with other modules in order to create a variety of storytelling formats”, klinkt het op de website van het project.

Jargon

Door een nieuwsbericht, nieuwsinterview, reportage of ander journalistiek format op te delen in stukken en brokken krijg je al gauw te maken met het jargon van de modulaire journalistiek. Dat jargon gebruiken onderzoekers, journalisten, … om de verschillende inhoudstypes van elkaar te onderscheiden.

De kleinste eenheid: een atoom. Dat is een content-element dat je niet verder kan opdelen. Als je het element verder zou opdelen, verliest het zijn betekenis. Denk aan een korte of lange titel, één infographic, één citaat, één foto, één audiofragment, of één shot uit een videoreportage.

Een module is een combinatie van atomen. Die module krijgt betekenis, omdat de maker van het nieuwsbericht verschillende atomen aan elkaar heeft gekoppeld. Een voorbeeld: de combinatie van een foto met een bijschrift met een citaat uit een interview, een sectie in een artikel dat uit meerdere paragrafen bestaat of een deel van een script van een show.

Dan heb je het artefact. Die term dient om een afgewerkt eindproduct, zoals een nieuwsartikel, een socialemediapost of een televisieshow, te benoemen. Zo’n artefact bestaat uit een combinatie van modules.

Een ongelukkige term De term ‘artefact’ komt uit de wereld van de geschreven journalistiek. De term is ongelukkig gekozen voor audiovisuele media, omdat ‘artefacten’ in audiovisuele media een andere betekenis hebben. Als je spreekt over een ‘artefact’ in audiovisuele media, spreek je over een soort fouten of vervormingen in audiovisueel materiaal.

Tot slotte is er de story. Dat is een verzameling van alle inhouden – van atoom tot artefact, van concept tot gepubliceerd stuk – rondom een bepaald nieuwsfeit.

Een atoom kan je in meerdere modules gebruiken. En modules kunnen dan weer in verschillende combinaties gebruikt worden in meerdere artefacten. Door te werken met atomen en modules kan je dus eenvoudig inhoud hergebruiken en met elkaar combineren.

Toepassingen

Wanneer de term modulaire journalistiek aan bod komt, komt doorgaans ook het voordeel van de aanpak ter sprake: dankzij modulaire journalistiek kan je artikels creëren waarbij lezers zelf kunnen kiezen met welke invalshoek ze over een nieuwsgebeurtenis willen lezen.

In een tijd waarin lezers minder tijd en geduld lijken te hebben voor lange artikels (oftewel longreads) kan het een voordeel zijn om de lezer zelf een ‘point of view’ of invalshoek te laten kiezen.

Op deze website over modulaire journalistiek vind je een aantal voorbeelden. Zo heb je onder meer dit artikel over de klimaatconferentie COP26. Daar vind je vijf verschillende versies van één artikel. De lezer kan ervoor kiezen om up to date gebracht te worden, de data en feiten te leren, weten wat de impact van de COP26 is, iets lezen over mogelijke oplossingen, etc.

Modulaire journalistiek heeft niet alleen voor het publiek een voordeel. Als journalist of (nieuws)redactie kan je modulaire journalistiek inzetten om zelf verschillende versies van een artikel te maken voor verschillende doelgroepen. Een voorbeeld: een klein feitelijk artikel voor de papieren krant, een langere versie voor de website, en een uitgebreide analyse voor de weekendeditie – deels gebaseerd op dezelfde modules.

Tot slot kan je modulaire journalistiek inzetten om versies voor verschillende kanalen te creëren. Zowat ieder nieuwsmedium heeft heel wat distributiekanalen in zijn beheer. Denk aan Facebookberichten, nieuwsbrieven, Instagramposts, reportages, etc. Dat betekent dat heel wat nieuwsmedia verschillende media gebruiken en met elkaar combineren.

Wanneer steeds meer redacties in verschillende media nieuws produceren – en tegelijkertijd met tekst, afbeeldingen en/of audiovisueel materiaal werken – kan een modulaire aanpak voordelen opleveren. Eén van die voordelen: meer flexibiliteit. Je kan sneller experimenteren met verschillende media om je verhaal op de beste, meest interessante, … manier te vertellen.

Ook Olle Zachrison, het hoofd van de digitale nieuwsstrategie bij Swedish Radio (SR), komt tot een gelijkaardige conclusie in een blogbericht van de London School of Economics: “The modular approach adds flexibility as we can automatically mix news clips in new ways, and has also changed our production process to a digital-first mindset.”

EPIC

Doorgaans zetten nieuwsredacties, onderzoekers en co modulaire journalistiek in om dat eerste doel te bereiken: om een lezer verschillende versies van hetzelfde nieuwsfeit aan te bieden. Een project dat hierrond werkte, is NieuwsTapas.

EPIC heeft een andere insteek: het consortium wil de modulaire journalistiek inzetten op productieniveau, bij redacties die multimediaal werken en hun inhouden dus efficiënt en aangepast op meerdere kanalen willen publiceren.

Daarom zien we drie concrete toepassingen voor NewsRoom Control Systems (NRCSs):

1. Story initators: zodra een nieuwsgebeurtenis op een redactie bekend geraakt worden er handmatig of automatisch enkele atomen aangemaakt. Zo kan de redactie kort op de bal spel en onmiddellijk verhalen voor verschillende distributiekanalen of media end-points aanmaken en/of inplannen.
   
   
2. Story enrichers: de software suggereert bestaande atomen en/of modules die met het onderwerp matchen waar de journalist op dat moment aan werkt. Of de software maakt automatisch nieuwe atomen. Denk onder meer aan audio-transcripties of AI-gegenereerde datavisualisaties.
   
   
3. Story analytics: metrics gaan inzichten geven in het succes van nieuwselementen op modulair of atomair niveau. Hierdoor kan een redactie op zoek naar het (type) atomen die ervoor zorgen dat lezers/kijkers minder afhaken, of die zorgen voor een hoger engagement.

Op deze manier probeert EPIC het theoretische concept van modulaire journalistiek te vertalen in een praktische softwaretool van multimediale redacties.

Op de hoogte blijven?